Praca
» BEATRIZ ROYO, Profesor Nadzwyczajna w MIT Zaragoza
» TERESA DE LA CRUZ, Menadżerka Projektu w Zaragoza Logistics Center
Transport ostatniej mili ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarki i biznesu, ponieważ zapewnia sprawne dostawy towarów od dostawców do konsumentów na terenie miast.
W ciągu ostatniej dekady sposób realizacji procesów logistycznych na terenie miast uległ zmianie z powodu wielu czynników. Pierwszym, który przychodzi na myśl, jest gwałtowny wzrost zapotrzebowania na usługi dystrybucji towarów w miastach. W wyniku rozwoju handlu elektronicznego ─ obroty w sprzedaży elektronicznej B2C wzrosły w 2021 roku o 16%. Jednakże znaczna część logistyki miejskiej jest związana z dostawami produktów innymi niż w ramach e-handlu, mianowicie do firm z branży hotelarsko-gastronomicznej oraz do sklepów stacjonarnych.
Nowe zachowania i zwyczaje konsumentów zmieniają logistykę w miastach. Niektórzy eksperci są zgodni co do tego, że pandemia COVID-19 przyspieszyła upowszechnienie się handlu elektronicznego jako metody dokonywania zakupów, która to tendencja w ostatnich dziesięciu latach wzrasta. Dynamiczny rozwój handlu elektronicznego ma jednak swoją złą stronę, pogorszył bowiem sytuację w zakresie mobilności miejskiej, powodując problemy z dostępnością, wzmożony ruch uliczny i ogólną nieefektywność.
Nowe modele biznesowe, wspierane przez technologie cyfrowe, zmieniają usługi transportu miejskiego, zarówno osób, jak i towarów
Badania Eurobarometru wskazują na rosnącą wśród Europejczyków świadomość ekologiczną, a Komisja Europejska w ostatnich latach koncentruje się bardziej na problemach miast i ochronie środowiska. Jednocześnie ograniczenia dotyczące np. rodzaju pojazdów i czasu, w jakim mogą poruszać się po niektórych obszarach miasta, stworzyły nowe wyzwania i możliwości dla innowacji w zakresie rozwiązań transportowych w logistyce, takich jak m.in. pojazdy elektryczne, rowery towarowe oraz miejskie centra konsolidacyjne. Ponadto nowe modele biznesowe napędzane rozwojem technologii cyfrowych zmieniają krajobraz usług transportu miejskiego, zarówno osób, jak i towarów. Nieustannie rozwijają się także rozwiązania takie jak automaty paczkowe, które umożliwiają dostarczanie zamówień bez fizycznego kontaktu. To jeszcze jeden sposób na przystosowanie się do nowej, postpandemicznej rzeczywistości.
Cyfryzacja wspiera cztery kierunki rozwoju techniczno-ekonomicznego w logistyce: automatyzację, łączność, elektryfikację i współdzielenie6. Szacuje się, że te dziedziny i ich połączenie spowodują w najbliższych latach poważne zmiany na rynku transportowym. Rewolucja ta niesie jednak ze sobą również zagrożenia wynikające ze społecznego i środowiskowego wpływu technologii. Zmianom tym będzie musiała zatem towarzyszyć zdecydowana polityka publiczna, która ukierunkuje cyfryzację na wspieranie zrównoważonego rozwoju w transporcie miejskim.
Reasumując, wzrost świadomości ekologicznej, pandemia COVID-19, postęp cyfryzacji oraz rozkwit handlu elektronicznego to cztery czynniki, które sprzyjają innowacjom i skłaniają firmy do dostosowywania działalności do zmieniającej się rzeczywistości.
Dark store, czyli „ciemny sklep”, to sklep prowadzący wyłącznie sprzedaż przez internet, podobnie jak wirtualna restauracja i kuchnia widmo, w których przygotowuje się dania tylko z dostawą do domu. Ciemne sklepy są to zatem placówki handlowe, do których klienci nie mają wstępu, lecz składają zamówienia przez internet, sklepy je przygotowują, a następnie dostarczają klientom. Bardziej więc przypominają magazyny, a ich główną zaletą jest to, że umożliwiają szybkie zakupy bez wychodzenia z domu. Wada tego modelu wiąże się natomiast z tym, iż sprzyja on dystansowi społecznemu. Podobną koncepcją są usługi kurierskie polegające na dostarczaniu klientom zakupów z tradycyjnych sklepów i restauracji. Przykładem jest hiszpański startup Glovo, który obecnie rozwija także własną sieć dark stores w Europie i Azji.
W miastach powstają także sklepy takie jak Amazon Go czy Continente Labs, które umożliwiają osobiste dokonywanie zakupów, ale bez stania w kolejkach do kas, gdyż płatność realizowana jest automatycznie, dzięki zastosowaniu systemu kamer wykorzystujących sztuczną inteligencję oraz smartfona z aplikacją mobilną. Mimo to w najbliższych latach nadal będą istniały przeszkody natury technologicznej i kulturowej, szczególnie w tych obszarach, gdzie takie sklepy byłyby korzystnym rozwiązaniem.
Miasta na całym świecie współpracują z branżą logistyczną, aby sprostać nadchodzącym wyzwaniom związanym z logistyką ostatniej mili
W tym kontekście miasta na całym świecie współpracują z branżą logistyczną, aby sprostać wyzwaniom związanym z logistyką ostatniej mili i wprowadzać innowacyjne rozwiązania w zakresie mobilności. Taki model realizuje Londyn, pionier w usprawnianiu logistyki miejskiej, który wdraża wiele różnych formatów biznesowych opartych na łączeniu obiektów znajdujących się w pobliżu końcowych punktów dostawy z pojazdami elektrycznymi i tradycyjnymi rowerami. Jednym z przykładów sukcesu jest centrum magazynowo-dystrybucyjne firmy CEVA Logistics. Obiekt, który centralizuje i zarządza zaopatrzeniem szpitali Guy's Hospital i St Thomas' Hospital, ograniczył dzienne dostawy ze 160 do zaledwie jednej, zmniejszając w ten sposób ilość odpadów opakowaniowych generowanych przez szpitale, zanieczyszczenie miasta i ruch uliczny. Przykładem tego, jak pandemia COVID-19 wpłynęła na poziom innowacyjności, jest przekształcenie przez brytyjską sieć supermarketów Sainsbury's jej nieczynnych placówek w centrum Londynu w ciemne sklepy, w których konsumenci mogą kupować przez internet żywność i artykuły pierwszej potrzeby. Zamówienia te są dostarczane do odbiorców w promieniu ok. 3 km pięcioma rowerami elektrycznymi.
Innym przełomowym modelem biznesowym, który powstał dzięki technologiom cyfrowym, jest współdzielona mobilność w zakresie przewozu osób pasażerów i dostaw towarów. Carvelo2go w Szwajcarii oraz Outspoken Delivery w Cambridge i Norwich to niektóre przykłady wypożyczalni rowerów towarowych.
W przyszłości transport ostatniej mili będzie nadal poszukiwać innowacyjnych, inteligentnych i autonomicznych rozwiązań w zakresie mobilności. Świat fizyczny i świat wirtualny połączą się w jedno środowisko. Na drodze do realizacji tej koncepcji kluczową rolę odgrywa rozwój tzw. bliźniaków cyfrowych. Zgodnie z definicją firmy IBM „cyfrowy bliźniak to wirtualna reprezentacja obiektu lub systemu, która obejmuje jego cykl życia, aktualizuje dane w czasie rzeczywistym oraz wykorzystuje symulację, uczenie maszynowe i rozumowanie w celu ułatwienia podejmowania decyzji”. Cyfrowego bliźniaka miasta można wykorzystać do opracowywania ulepszeń w takich dziedzinach jak efektywność i zrównoważony rozwój logistyki, zużycie energii, komunikacja, planowanie przestrzenne, zarządzanie kryzysowe, budownictwo oraz transport. Cyfrowy bliźniak wymaga współdziałania technologii cyfrowych (internet rzeczy, 5G, przetwarzanie zespołowe, blockchain i symulacja) w celu uzyskania ogromnej ilości hiperpołączonych danych w całym ekosystemie miasta.
W przyszłości logistyka miejska będzie nadal poszukiwać innowacyjnych, coraz bardziej inteligentnych i autonomicznych rozwiązań w zakresie transportu
Świat jest w coraz większym stopniu zdigitalizowany, a konsumenci wymagają coraz szybszych i częstszych dostaw coraz mniejszych zamówień. Poprzez tworzenie systemów logistycznych generujących duże ilości danych, które mogą być gromadzone przez bliźniaki cyfrowe, można ułatwić wdrożenie w mieście autonomicznych systemów stanowiących połączenie pojazdów, magazynów i centrów logistycznych. To scyfryzowane środowisko wymaga rozwoju nowych technologii, przystosowania przestrzeni miejskiej, opracowania nowej polityki publicznej, określenia niezbędnych umiejętności personelu oraz zmodyfikowania układu istniejących magazynów.
W tym kierunku podąża DHL, wdrażając bliźniaki cyfrowe w niektórych swoich magazynach. Podczas codziennej pracy wirtualna reprezentacja magazynu jest stale aktualizowana o dane IoT zbierane z podłączonych platform, a także dane operacyjne i inwentaryzacyjne (takie jak wielkość, ilość, lokalizacja i środki transportu ładunków). Na podstawie tych danych tworzony jest dynamiczny model 3D całego obiektu, umożliwiający firmie optymalizację wykorzystania miejsca oraz symulację ruchu produktów, personelu i automatycznych urządzeń transportu wewnętrznego. W europejskim projekcie PLANET, obok cyfrowego bliźniaka, zostaną zastosowane inne przełomowe technologie, takie jak planowanie popytu, w celu stworzenia inteligentnej umowy świadczenia usług z wykorzystaniem sztucznej inteligencji do rezerwacji pojazdów i zatrudniania pracowników.
W najbliższej przyszłości systemy logistyczne będą autonomiczne, elektryczne, połączone i współdzielone. Proces ten już się rozpoczął, a pandemia COVID-19, i inne związane z nią okoliczności, go przyspieszyła. Należy uważnie śledzić rozwój sektora, aby zrozumieć, jak unikać ryzyka i dostosowywać się do zmian. Firm, którym się to uda, nie zaskoczy świat, w którym zaciera się granica między sferą cyfrową a sferą fizyczną.
Dr Beatriz Royo jest wykładowcą w Międzynarodowym Programie Logistycznym MIT Saragossa. Do głównych obszarów prowadzonych przez nią badań należą mobilność miejska, projektowanie sieci, współpraca w ramach łańcucha dostaw, cyfryzacja oraz zrównoważony rozwój.
Dr Teresa de la Cruz zarządza projektami w instytucie naukowo-badawczym Zaragoza Logistics Center. Zajmuje się takimi zagadnieniami jak mobilność miejska, zrównoważony rozwój łańcucha dostaw oraz systemy transportowe.
Przypisy
- Retail e-commerce sales worldwide from 2014 to 2025, Statista.
- Amit Mathradas, Council Post: Covid-19 Accelerated e-Commerce Adoption: What Does It Mean for the Future?, Forbes (Forbes Magazine, December 28, 2020).
- Michael Browne, Effective City Logistics – Challenges and Opportunities - IRU, (University of Westminster, November 7, 2013).
- European Commission, Eurobarometer.
- European Commission, Directorate-General for Environment, General Union Environment Action Programme to 2020: Living well, within the limits of our planet, Publications Office, 2014.
- M.W. Adler, S. Peer, and T. Sinozic, Autonomous, Connected, Electric Shared Vehicles (ACES) and Public Finance: An Explorative Analysis, Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, Volume 2 (2019).
- Felix Creutzig, Martina Franzen, Rolf Moeckel, Dirk Heinrichs, Kai Nagel, Simon Nieland and Helga Weisz. Leveraging Digitalization for Sustainability in Urban Transport. Global Sustainability 2 (2019): e14. doi:10.1017/sus.2019.11
- The Potential for Urban Logistics Hubs in Central London, (Steer for Cross River Partnership, December 2020).
- Carvelo2go, accessed May 25, 2022.
- Outspoken Delivery, Cambridge & Norwich, CoMoUK, June 5, 2018.
- Tianhu Deng, Keren Zhang, and Zuo-Jun (Max) Shen, A Systematic Review of a Digital Twin City: A New Pattern of Urban Governance toward Smart Cities, Journal of Management Science and Engineering (Elsevier, March 24, 2021).
- PLANET Project, July 30, 2020.