Co to jest logistyka odzysku?

Logistykę odzysku można zdefiniować jako zbiór czynności i procesów składających się na zarządzanie zwrotami i powrotami produktów z punktów sprzedaży do producenta w celu przeprowadzenia ich naprawy, recyklingu lub utylizacji jak najniższym kosztem.

Rozkwit handlu elektronicznego ma bezpośredni wpływ na logistykę, powodując, że aby utrzymać swoją konkurencyjność, przedsiębiorstwa stają przed koniecznością zaktualizowania swoich strategii i procesów. Zagadnienia związane z logistyką odzysku dotyczą w tym wypadku zwrotów dokonywanych bezpośrednio przez klientów, którzy kupili produkty przez internet.

Logistykę odzysku można rozpatrywać z dwóch punktów widzenia:

• Biznes – logistyka odzysku to sposób radzenia sobie ze wzrostem zwrotów produktów powiększających stan magazynowy przedsiębiorstwa, a co za tym idzie redukcja kosztów i odzyskiwanie wartości.
• Ekologia – jednym z celów logistyki odzysku jest ograniczenie niekorzystnego wpływu działalności przedsiębiorstw na środowisko naturalne dzięki zmniejszeniu zużycia zasobów naturalnych. W tym celu firmy wykorzystują surowce wtórne oraz opracowują produkty i procesy, które są mniej szkodliwe dla środowiska.

 

Dlaczego produkty są zwracane?

Zwroty produktów następują z wielu przyczyn, wśród których należy wymienić między innymi następujące sytuacje:

• klient jest niezadowolony z produktu, ponieważ nie spełnia jego oczekiwań i potrzeb;
• produkt jest wadliwy lub uszkodzony;
• produkt zestarzał się i zakończył się jego cykl życia;
• produkt stanowił zapas niezbędny do funkcjonowania sklepu, ale nie został sprzedany i stanowi nadwyżkę magazynową;
• produkt należy do asortymentu sezonowego, to znaczy, że jest w sprzedaży tylko w konkretnych okresach zapotrzebowania (np. odzież letnia i zimowa, ozdoby choinkowe), a przez pozostałą część roku musi być składowany.

Zwroty powodują konieczność transportu oraz sortowania otrzymanego towaru według pozycji asortymentowych i stanu technicznego, co z kolei pociąga za sobą zwiększenie liczby roboczogodzin personelu i dodatkową powierzchnię niezbędną do wykonywania tej pracy.

 

Jak zarządzać zwrotami?

Do efektywnej obsługi zwrotów niezbędne jest rozwiązanie dostosowane do specyfiki przedsiębiorstwa, od której zależy, czy wystarczająca będzie strefa zwrotów wygospodarowana w obrębie magazynu, czy raczej potrzebny będzie osobny magazyn na zwroty. Zawsze jednak kluczowe znaczenie ma oprogramowanie magazynowe WMS.

System zarządzania magazynem powinien umożliwiać zarządzanie logistyką odzysku w taki sposób, aby nie zakłócać pozostałych czynności i procesów odbywających się w magazynie. Easy WMS, oprogramowanie magazynowe opracowane przez Mecalux, wyposażone jest w opcję przyjęć zwrotów, która ma na celu określenie pochodzenia zwróconego towaru i przeprowadzenie jego przyjęcia do magazynu.

Po przyjęciu zwróconego towaru do magazynu operatorzy powinni sprawdzić stan produktów i zbadać przyczynę ich zwrotu, co z kolei pozwoli określić, czy dany produkt nadaje się do ponownego wprowadzenia do sprzedaży, a jeśli tak, to czy wymaga uprzedniego przygotowania bądź naprawy.

Na podstawie stanu i cech zwróconych produktów system zarządzania magazynem decyduje o dalszym ich losie: kieruje je w wyznaczone miejsce składowania w magazynie lub wysyła do naprawy.

Jak zmniejszyć wskaźnik zwrotów?

Aby zminimalizować liczbę zwrotów, przedsiębiorstwa powinny przykładać szczególną uwagę do jakości oferowanych produktów, ponieważ pozwala to zwiększyć satysfakcję nabywców z zakupionego towaru, zachęcić większą liczbę klientów do zakupów, a w konsekwencji umożliwia osiągnięcie przewagi konkurencyjnej.

Kolejną z możliwości jest dbałość o stałą atrakcyjność i aktualność oferty, a w przypadku sklepów internetowych jej właściwą prezentację. Dokładny opis sprzedawanych produktów, a także odpowiednie fotografie bez nadmiernego retuszu gwarantują, że klient dokonujący zakupu po otrzymaniu zamówionego towaru jest usatysfakcjonowany i nie zamierza dokonywać zwrotu.

Bardzo ważna jest również edukacja konsumentów. Wiedza na temat tego, jak wybrać właściwy produkt oraz w jaki sposób go użytkować, znacząco ogranicza ryzyko zwrotu towaru z powodu nie spełniania potrzeb kupującego.

 

Jak zmniejszyć koszty zwrotów?

Aby zminimalizować koszty obsługi zwrotów, należy przede wszystkim przeprowadzić analizę działalności przedsiębiorstwa, która pomoże wskazać obszary wymagające poprawy. Firmy o dużym wskaźniku zwrotów muszą skupić swoje działania na udoskonaleniu procesu logistyki odzysku.

Jak wynika z raportu opracowanego przez Dale’a S. Rogersa i Ronalda S. Tibbena-Lembkego, członków amerykańskiego stowarzyszenia logistyki odzysku (Reverse Logistics Executive Council), aby zmniejszyć koszty logistyki odzysku, przedsiębiorstwa powinny skoncentrować się na następujących aspektach:

• Zarządzanie cyklem życia produktów. Produkty przechodzą różne etapy (wprowadzenie na rynek, wzrost sprzedaży, dojrzałość i spadek sprzedaży), z których każdy wymaga innego podejścia w zakresie zarządzania.
• Systemy i technologie informacyjne. Umożliwiają monitorowanie produktów w czasie rzeczywistym. Automatyzacja gromadzenia i przetwarzania danych dotyczących powrotnego przepływu towaru mają kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania łańcuchem zwrotów.

 

Logistyka odzysku, czyli ekologiczna logistyka

Logistyka odzysku ma ścisły związek z ochroną środowiska i często jest utożsamiana z ekologistyką. Jej zadaniem jest zarządzanie produktami, komponentami i surowcami, które zostały zużyte lub wyszły z użycia i stały się odpadami, za które ich producent w pewnym sensie ponosi odpowiedzialność. Chodzi o to, aby umożliwić ich ponowne wykorzystanie i w jak największym stopniu zminimalizować ilość odpadów.

Poprzez ponowne wykorzystanie zużytych lub odrzuconych towarów zapobiega się konieczności stosowania surowców do wytworzenia nowych produktów, co przekłada się bezpośrednio na obniżenie kosztów ich wytworzenia, a także zmniejszenie zużycia energii i zasobów naturalnych oraz ograniczenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

Aby logistyka odzysku była maksymalnie efektywna, fundamentalne znaczenie ma zaangażowanie konsumentów, o które powinny zadbać przedsiębiorstwa, pokazując swoim odbiorcom ich rolę w tym procesie i zachęcając ich do recyklingu.

 

Jak dać drugie życie produktom?

Badacze Martijn Thierry, Marc Salomon, Jo van Nunen i Luk van Wassenhove w swoim studium zatytułowanym Strategic Issues in Product Recovery Management zaproponowali kilka sposobów na to, aby odzyskać wartość ekonomiczną produktów, które się zużyły lub wyszły z użycia, i na nowo wprowadzić je do cyklu życia:

• Naprawa: przywrócenie zepsutemu produktowi prawidłowego działania.
• Renowacja: przywrócenie zużytemu produktowi dobrego stanu, ale zazwyczaj gorszego niż pierwotny.
• Regeneracja: przywrócenie zużytemu produktowi stanu pierwotnego niższym kosztem niż wynosi koszt wyprodukowania nowego produktu.
• Kanibalizacja: pozyskanie ze zużytego produktu komponentów możliwych do ponownego wykorzystania w celu naprawy, renowacji lub regeneracji innych produktów.
• Recykling: wykorzystanie komponentów i materiałów pochodzących ze zużytego produktu do wytworzenia nowych produktów, które nie muszą być identyczne jak pierwotny produkt.

 

Zalety logistyki odzysku

Wdrożenie logistyki odzysku niesie następujące korzyści dla przedsiębiorstwa:

• Minimalizacja niekorzystnego wpływu na środowisko. Wykorzystanie surowców wtórnych w procesach produkcyjnych eliminuje konieczność zastosowania surowców pierwotnych i wymaga mniejszego zużycia energii. W długim okresie przekłada się to bezpośrednio na korzyści dla całego społeczeństwa.
• Lepszy wizerunek firmy i większe zadowolenie klienta. Klienci coraz częściej zwracają uwagę na zaangażowanie firm w ochronę środowiska, dlatego, stosując logistykę odzysku, przedsiębiorstwa stają się bardziej konkurencyjne.
• Odzyskanie wartości ekonomicznej produktów. Ponowne wykorzystanie zużytych lub odrzuconych produktów pozwala odzyskać ich wartość ekonomiczną poprzez nadanie im nowego cyklu życia i stworzenie dla nich nowych rynków. Przykładem są sklepy outletowe, które specjalizują się w sprzedaży produktów z ubiegłych sezonów i wykazujących niewielkie defekty po znacznie niższych cenach.
• Lepsze zarządzanie stanem magazynowym. Logistyka odzysku sprzyja lepszej organizacji stanu magazynowego, pozwalając uniknąć konieczności składowania produktów nienadających się do użytku.
• Wszystkie wymienione zalety przekładają się na ograniczenie kosztów, a co za tym idzie maksymalizację zysków przedsiębiorstwa.

Logistyka odzysku jest w przedsiębiorstwach coraz częściej stosowanym procesem. Nie tylko przyczynia się do poprawy stanu środowiska naturalnego, ale również stanowi dobrą strategią biznesową, umożliwia bowiem odzyskanie wartości ekonomicznej produktów, które zostały zużyte lub wyszły z użycia. W znalezieniu najlepszego możliwego rozwiązania w zakresie zarządzania zwrotami, dopasowanego do indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa, pomocna jest szczegółowa analiza potrzeb i celów.